Współczesny rynek pracy charakteryzuje się dużą rotacją pracowników — a to oznacza spore zmiany zarówno dla zatrudnionych, jak i zatrudniających. Możliwość szukania innego pracodawcy daje pracownikom szansę na rozwój i lepsze warunki pracy. Z drugiej strony generuje koszty dla przedsiębiorstw. I jeśli pracownicy zbyt często odchodzą z jakiejś firmy, może to prowadzić do jej destabilizacji, a niekiedy nawet do upadku.
Oto najważniejsze wyniki badania:
- aż 84% pracowników w Polsce przynajmniej raz w życiu zmieniło pracę, a 69% — swój zawód lub branżę
- dla 38% badanych główną motywacją do zmiany pracy była potrzeba ucieczki
- najważniejsze czynniki, które uwzględniamy przy poszukiwaniu nowej pracy, to: wysokość wynagrodzenia (81%), atmosfera w firmie (58%), lokalizacja zakładu pracy (49%), benefity pracownicze (22%) i rodzaj umowy (21%)
- 40% obecnych pracowników deklaruje chęć znalezienia nowej pracy
Zmiana pracy w liczbach. Jak i kiedy Polacy szukają nowych pracodawców?
Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce pod koniec stycznia 2024 roku wyniosła 5,4% — czyli nieco mniej niż przed rokiem. Z kolei dane Eurostatu z lipca 2024 roku wskazują, że nasz kraj posiada jeden najniższych (po Czechach) wskaźników bezrobocia w Unii Europejskiej. Dlaczego jest to istotne?
Otóż niski poziom bezrobocia sprawia, że mamy do czynienia z tzw. rynkiem pracownika — a więc generalne zapotrzebowanie na pracowników jest większe niż liczba osób gotowych i chętnych do podjęcia pracy. Jednocześnie w wielu branżach pracodawcy (przynajmniej teoretycznie) są zmuszeni oferować lepsze warunki pracy, a kandydaci chętniej tę pracę zmieniają. Opracowanie Polskiego Instytutu Ekonomicznego z 2023 roku wskazuje, że w Polsce rotacja dotyczy od miliona do 1,4 mln pracowników rocznie.
Nasze badanie również ujawniło dynamiczny charakter polskiego rynku pracy. Aż 84% respondentów przyznało bowiem, że przynajmniej raz w życiu zmieniło pracodawcę — to dość wysoki wskaźnik mobilności zawodowej.
Ponadto 69% uczestników badania przynajmniej raz zmieniło swój zawód lub branżę (z czego 38% ankietowanych w tej grupie zrobiło to więcej niż raz). Co ciekawe, ścieżkę kariery nieco częściej zmieniają badani z wykształceniem wyższym (70%) niż absolwenci szkół zawodowych (64%).
Dominującym powodem zmiany miejsca pracy, które wskazało 62% respondentów, jest potrzeba znalezienia dla siebie czegoś nowego. Mimo to dla 38% pytanych osób główną motywacją była potrzeba ucieczki z obecnego miejsca pracy — czyli działanie poprzedzone długotrwałym narastaniem frustracji. Taki rodzaj motywacji do zmiany pracy odczuwają głównie młodzi pracownicy — bo tę odpowiedź wskazało aż 53% badanych do 25. roku życia.
Wbrew pozorom, zmiana miejsca pracy nie musi oznaczać wyższego wynagrodzenia. 14% uczestników badania, którzy byli zatrudnieni u różnych pracodawców, nie otrzymało wyższej pensji w nowym miejscu pracy (tę odpowiedź wybrało 16% kobiet i 12% mężczyzn). Kolejne 45% ankietowanych w tej grupie czasami mogło liczyć na podwyżkę. Dla pozostałych 41% osób zmiana pracy zawsze wiązała się z wyższym wynagrodzeniem.
Większość Polaków (58%), którzy mają na koncie zmianę pracy, robi to rzadziej niż co 5 lat. Te dane wskazują na pewną stabilność zatrudnienia — choć w tym miejscu warto przypomnieć, że wielu ekspertów kariery doradza nieco częstsze zmiany, by utrzymać motywację do pracy (może to być nowy pracodawca lub choćby inny zakres obowiązków).
Kolejne 22% respondentów w tej grupie rozpoczyna nową pracę średnio co 3–5 lat, a więcej niż 12% — co 1–2 lata. Tylko 5% Polaków zmienia pracę raz na kilka miesięcy, a ponad 2% — co kilka tygodni. Najbardziej mobilni są młodzi pracownicy — aż 41% pracowników do 25. roku życia, którzy zadeklarowali zmianę pracy, robi to co 1–2 lata, 17% — co kilka miesięcy, a około 16% — raz na 3–5 lat.
Najpopularniejszym narzędziem do poszukiwania pracy w Polsce są portale z ogłoszeniami (tę odpowiedź wskazało 39% badanych, którzy kiedykolwiek zmienili pracę). Istotną rolę odgrywa również bezpośredni kontakt z pracodawcą (26%) i znajomości (18%). Uczestnicy naszego badania znacznie rzadziej korzystają z pomocy mediów społecznościowych (9%) lub instytucji publicznych, takich jak urząd pracy czy biuro karier (8%).
A jak długo pozostajemy w jednym zakładzie pracy? Oto najkrótszy okres zatrudnienia zadeklarowany przez naszych respondentów:
13% — do 4 tygodni
17% — od 1 do 3 miesięcy
12% — od 3 do 6 miesięcy
11% — od 6 miesięcy do 1 roku
13% — od 1 do 2 lat
11% — od 2 do 4 lat
5% — od 4 do 6 lat
3% — od 6 do 8 lat
3% — od 8 do 10 lat
3% — od 10 do 15 lat
1% — od 15 do 20 lat
8% — więcej niż 20 lat.
To oznacza, że większość pracowników chętniej zmienia pracę na początku kariery — i niewykluczone, że część z piastowanych przez nich wówczas stanowisk to staże lub praktyki. Jednocześnie aż 8% zatrudnionych prawdopodobnie zatrudniło się na stałe w pierwszym lub drugim miejscu pracy, z którym mieli do czynienia.
A jak wyglądają statystyki dotyczące najdłuższego zatrudnienia Polaków w jednej firmie? Oto wyniki:
3% — do 4 tygodni
4% — od 1 do 3 miesięcy
3% — od 3 do 6 miesięcy
4% — od 6 miesięcy do 1 roku
6% — od 1 do 2 lat
11% — od 2 do 4 lat
10% — od 4 do 6 lat
9% — od 6 do 8 lat
12% — od 8 do 10 lat
9% — od 10 do 15 lat
9% — od 15 do 20 lat
20% — więcej niż 20 lat.
Wielka ucieczka czy pogoń za szczęściem? Powody zmiany pracy
No dobrze — a dlaczego w ogóle zmieniamy pracę?
Aby poznać odpowiedź na to pytanie, poprosiliśmy naszych respondentów o wybranie trzech najważniejszych czynników, które wzięliby pod uwagę podczas szukania nowej pracy. Najczęściej wskazywano:
- wysokość wynagrodzenia — 81%
- atmosferę w nowym miejscu pracy — 58%
- lokalizację nowego zakładu pracy — 49%
- oferowane benefity pracownicze — 22%
- rodzaj proponowanej umowy — 21%.
Do pozostałych czynników, które Polacy biorą pod uwagę przy zmianie pracy, należą:
- bezpieczeństwo zatrudnienia — 11%
- możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej — 10%
- dopasowanie stanowiska do swoich aktualnych umiejętności — 8%
- prestiż firmy, do której aplikują — 8%
- możliwości rozwoju w nowej firmie — 7%
- kultura organizacyjna nowej firmy — 6%
- dopasowanie stanowiska do swoich zainteresowań — 6%
- wielkość przedsiębiorstwa — 5%
- poziom trudności nowych obowiązków — 3%
- dopasowanie stanowiska do swojego poczucia misji — 2%
- potencjał branży na rynku — 2%.
Następnie zadaliśmy naszym respondentom bardziej szczegółowe pytania dotyczące ewentualnej zmiany pracy.
Wynagrodzenie i benefity
Jak się okazało, blisko 87% ankietowanych jest skłonnych zmienić miejsce pracy, jeśli nowy pracodawca zaoferowałby im wyższe wynagrodzenie. Jednocześnie 57% badanych zgodziłoby się zarabiać mniej niż wcześniej, gdyby w nowej firmie mieli większe możliwości rozwoju. Tyle samo osób zgodziłoby się na niższą pensję w zamian za możliwość realizowania swoich pasji w nowym miejscu pracy.
W tym miejscu warto dodać, że według danych serwisu Randstad aż 6 na 10 pracodawców nie planuje podwyżek wynagrodzeń w tym roku. Jedynie 34% firm chce podnieść pensje swoim pracownikom.
Ponadto 81% naszych respondentów jest skłonnych zmienić pracę na taką, która da im możliwość awansu, jeśli u obecnego pracodawcy okaże się to niemożliwe. Co ciekawe, zmiana stanowiska na wyższe wydaje się nieco bardziej istotna dla kobiet (83%) niż dla mężczyzn (79%).
Jednocześnie prawie 61% pytanych osób jest skłonnych odejść z obecnej pracy, by założyć własną firmę. A im młodszy badany, tym większa chęć na prowadzenie biznesu — bo odpowiedź twierdzącą wskazało aż 69% ankietowanych do 25. roku życia i tylko 47% osób w wieku 59 lat lub więcej.
Samopoczucie w pracy
Z naszego badania wynika, że 77% pracowników w Polsce jest otwartych, by zmienić miejsce pracy na takie, w którym panuje lepsza atmosfera. Największą wagę do atmosfery w firmie przywiązują pracownicy w wieku przedemerytalnym — bo odpowiedź twierdzącą wskazało 83% badanych w wieku 59 lat lub więcej (a 1 na 5 z nich bardzo się z tym zgadza).
Co ciekawe, tylko 45% naszych respondentów odeszłoby z pracy, gdyby do ich zespołu dołączyła osoba, której nie lubią. Dla porównania: w ten sposób odpowiedziało 53% pracowników administracji publicznej, połowa osób działających w handlu i 45% pracowników branży edukacyjnej, ale tylko 35% zatrudnionych w przemyśle i budownictwie.
Więcej, bo aż 84% badanych ma ochotę odejść od pracodawcy, który nie docenia ich pracy. Tę odpowiedź wybrało 81% badanych mężczyzn i aż 88% kobiet.
Lokalizacja miejsca pracy
Z odpowiedzi naszych respondentów wynika, że podczas szukania pracy większość z nich bierze pod uwagę lokalizację firmy. Jak to wygląda w praktyce?
Prawie 78% pytanych osób jest skłonnych zmienić pracę, jeśli nowy zakład pracy znajdowałby się bliżej ich miejsca zamieszkania. W tej grupie jest więcej kobiet (80%) niż mężczyzn (74%).
Równocześnie ponad połowa, bo 57% ogółu badanych wyraża otwartość na zatrudnienie się w zakładzie pracy zlokalizowanym w bardziej atrakcyjnym miejscu (np. w innym mieście lub kraju). Tę odpowiedź nieco częściej wybierają mężczyźni (60%) niż kobiety (55%).
Bezpieczeństwo
Ostatnim aspektem, któremu postanowiliśmy się przyjrzeć, jest szeroko rozumiane bezpieczeństwo pracy. Czego się dowiedzieliśmy?
Blisko 85% ankietowanych jest skłonnych zmienić pracę, jeśli w nowej firmie zaoferowano by im lepszy rodzaj umowy (np. umowę o pracę zamiast umowy cywilnoprawnej). Taką odpowiedź wskazało 83% badanych z wykształceniem wyższym, 84% absolwentów szkół zawodowych oraz 87% osób z wykształceniem średnim.
Mniej istotna jest dla Polaków pozycja danej firmy na rynku — tylko 59% osób, które wzięły udział w naszym badaniu, jest skłonnych przenieść się do takiego pracodawcy.
Za to nie tolerujemy nieuczciwych zachowań. Aż 87% badanych jest skłonnych odejść z pracy, w której doświadczają mobbingu. A prawie 88% zmieniłoby pracę, gdyby obecny pracodawca potraktował ich niesprawiedliwie. Niemal 83% ankietowanych jest skłonnych odejść z firmy, która łamie prawo, a 69% — z takiej, która straciła dobre imię. W każdym z tych pytań odpowiedź twierdzącą częściej wybierały kobiety.
Ciekawostką jest, że aż 49% uczestników naszego badania — czyli niemal połowa — jest skłonnych zmienić pracę na życzenie bliskiej im osoby, którą darzą zaufaniem.
Czy stabilność jest dziś w cenie? Przyczyny pozostawania w obecnym miejscu pracy
Na końcu zapytaliśmy naszych respondentów o plany zawodowe na najbliższą przyszłość.
Okazało się, że 40% polskich pracowników — czyli 2 na 5 osób — chciałoby zmienić swoją obecną pracę. Warto zauważyć, że w badaniu Deloitte z 2022 roku (tuż po pandemii) taką możliwość rozważało aż 80% wysoko wykwalifikowanych pracowników.
Najwięcej osób, które planują zmianę pracy, jest zatrudnionych w administracji publicznej — w tej grupie aż połowa badanych jest w jakiś sposób niezadowolona z obecnego stanowiska. Do sporej rotacji pracowników może dojść również w handlu (46%) i gastronomii (43%).
Najmniejszej fali odejść spodziewamy się za to w branży edukacyjnej — w tej grupie tylko 1 na 4 badanych zadeklarował chęć zmiany pracy w najbliższej przyszłości.
Oto trzy główne czynniki, które mogłyby skłonić do zmiany planów tych pracowników, którzy dziś chcieliby zmienić pracę:
- brak lepszych ofert pracy — 36%
- obawa o finanse — 26%
- lojalność wobec obecnego pracodawcy — 14%.
Osoby chętne zmienić pracę dużo rzadziej obawiają się zmiany otoczenia (7% odpowiedzi w tej grupie), niższej pozycji w nowym miejscu pracy (5%), konieczności nauki nowych obowiązków (4%) lub poprawienia swojej obecnej pozycji w obecnym miejscu pracy (4%), a także posiadania zbyt krótkich — a przez to nieatrakcyjnych — okresów zatrudnienia w CV (4%).
Pozostałe 60% pytanych pracowników obecnie nie planuje zmieniać pracy. Najrzadziej skłaniają się ku temu osoby w wieku przedemerytalnym — bo aż 82% pracowników w wieku 59 lat lub więcej nie chce szukać innego pracodawcy.
Metodologia
W badaniu przygotowanym przez LiveCareer wzięło udział 1358 osób w różnym wieku, różnej płci i na różnych etapach kariery. Z grona respondentów wykluczono osoby, które nigdy nie pracowały zawodowo. Ankieta zawierała 36 pytań jednokrotnego i wielokrotnego wyboru. Odpowiedzi zbierano w dniach 19–26 lipca 2024 roku.
Źródło: Informacja prasowa LiveCareer
